جراحی فک دارای انواع متعددی است که در زیر به بررسی آنها میپردازیم:
-
جراحی ارتوگناتیک
انجام درمان ارتودنسی همراه با جراحی فک و صورت، جراحی ارتوگناتیک یا ارتوسرجری نامیده میشود.دندانپزشک زن در رشت این جراحی در اغلب کیسها در تمامی قسمتهای فک انجام میشود.
-
جراحی فک بالا
این جراحی برای درمان کراس بایت و اپن بایت، رایجترین جراحی صورت است. جراح در این عمل با ایجاد برش در قسمتی از فک بالا، سبب هدایت فک بالا به جایگاه صحیح میشود.
-
جراحی فک پایین
در صورتی که فرد دارای عقب رفتگی و یا جلو رفتگی بیش از اندازه فک پایین باشد، این نوع جراحی برای درمان مورد استفاده قرار میگیرد. در این نوع جراحی نیز معمولا قسمتی از فک شکسته شده و فک را در جایگاه صحیح قرار میدهند. زمانی که فک در جایگاه صحیح خود قرار گرفت، جراح به کمک پلیت و پیچ، فک را در جای خود ثابت میکند.
-
جراحی چانه یا ژنیوپلاستی
این جراحی برای افرادی که چانه به شدت عقب رفتهای دارند، بسیار مناسب است. جراح با برش زدن قسمتی از چانه، آن را در جای درست قرار داده و پس از آن به کمک پیچ و صفحه، فک پایین و چانه را در موقعیت مناسب نگه میدارد.
-
جراحی ارتفاع فک فوقانی
این جراحی برای اصلاح لبخند لثهای انجام میشود. جراح، استخوان اضافی را بر میدارد و با کاهش ارتفاع فک فوقانی، آن را در محل مورد نظر تثبیت میکند.
-
آرتروپلاستی
این روش جراحی معمولا برای اصلاح اختلالات مفصل TMJ انجام میشود. در این روش، جراح سر کندیل و دیسک غضروف را خارج کرده و با یک مفصل مصنوعی جایگزین میکند.
-
آرتروسنتز
از این روش زمانی استفاده میشود که جراح بخواهد مواد التهابی را از مفصل TMJ دور کند. در این روش با استفاده از سوزنهای مخصوص، مایع مفصلی شستوشو داده میشود.
روند عمل جراحی فک چگونه است؟
به طور کلی جراحی فک یک عمل پیچیده و طولانی است. جراح باید علاوه بر اصلاح فک، دقت بسیاری در عملکرد صحیح دهان و دندان داشته باشد.
در صورتی که جراح به یکی از این موارد توجهی نداشته باشد و کارکرد یکی از آنها صحیح نباشد، بعد از عمل مشکلات بسیار جدی گریبان گیر بیمار خواهد بود.
در این جلسه دندانپزشک با بررسی وضعیت دهان و دندان، اقدامات لازم جراحی برای بیمار را مشخص می کند. چنانچه بیمار نیاز به جراحی فک داشته باشد، در ابتدا باید به دنبال تهیه عکسهای رادیوگرافی از فک برود تا به کمک آنها نمونههای سه بعدی و حقیقی از فک تهیه شود. این نمونه به متخصص کمک میکند تا استراتژی جراحی در روز عمل را مشخص کند.
پس از گذراندن این مراحل، ممکن است هریک از روشهای بالا برای درمان ناهنجاری فک انتخاب شده و روند جراحی با توجه به نوع روش انجام میشود.
عوارض جراحی فک
این جراحی با وجود تمام مزایا و کاربردهایی که دارد، اما میتواند عوارضی را به دنبال داشته باشد. در زیر به بررسی عوارض جراحی فک میپردازیم:
- خونریزی خونریزی بعد از جراحی فک تا حدود دو هفته طبیعی است. اما باید به این نکته توجه شود که در طول این مدت شدت آن باید کاهش یابد. در صورتی که روز به روز بر شدت خونریزی اضافه شد، باید به مطب مراجعه کنید.
- عفونت احتمال ایجاد عفونت در تمام جراحیها وجود دارد. جراح در حین جراحی و بعد از جراحی برای کاهش ریسک عفونت یکسری نکات را برای شما بازگو خواهد کرد. به عنوان مثال، ممکن است نیاز باشد، باید روزانه از دهانشویه استفاده کنید. علاوه بر آن نیز، ممکن است برای برخی بیماران آنتی بیوتیک تجویز شود.
- بی حس شدن بعد از جراحی فک در قسمت بالای دندانها، چانه و لب پایین بیحسی به وجود میآید که شاید تا چند ماه ادامه داشته باشد. زمانی که رشته های عصبی در حال بهبود باشند، شما احساس سوزن سوزن شدن در آن ناحیه را خواهید داشت. البته این عارضه خیلی شایع نیست.
- تورم بعد از جراحی فک، وجود تورم طبیعی بوده که با کمپرس آب سرد میتوانید آن را کاهش دهید.
- باقی ماندن جای زخم برای انجام جراحی معمولا نیاز است بافت نرم برش داده شود. در صورتی که این بافت بعد از جراحی به خوبی بخیه زده نشود، ممکن است بافت اسکار ایجاد کند. این بافت کمی ضخیم بوده و ممکن است در زیبایی فرد تاثیر بگذارد.
- مشکل در جویدن غذا به دلیل شکسته شدن استخوان فک در حین جراحی، ممکن است بیمار به راحتی قبل نتواند غذا بخورد. به همین دلیل احتمال بروز برخی مشکلات دیگر وجود دارد.
جراحی فک دارای انواع متعددی است که در زیر به بررسی آنها میپردازیم:
-
جراحی ارتوگناتیک
انجام درمان ارتودنسی همراه با جراحی فک و صورت، جراحی ارتوگناتیک یا ارتوسرجری نامیده میشود.دندانپزشک زن در رشت این جراحی در اغلب کیسها در تمامی قسمتهای فک انجام میشود.
-
جراحی فک بالا
این جراحی برای درمان کراس بایت و اپن بایت، رایجترین جراحی صورت است. جراح در این عمل با ایجاد برش در قسمتی از فک بالا، سبب هدایت فک بالا به جایگاه صحیح میشود.
-
جراحی فک پایین
در صورتی که فرد دارای عقب رفتگی و یا جلو رفتگی بیش از اندازه فک پایین باشد، این نوع جراحی برای درمان مورد استفاده قرار میگیرد. در این نوع جراحی نیز معمولا قسمتی از فک شکسته شده و فک را در جایگاه صحیح قرار میدهند. زمانی که فک در جایگاه صحیح خود قرار گرفت، جراح به کمک پلیت و پیچ، فک را در جای خود ثابت میکند.
-
جراحی چانه یا ژنیوپلاستی
این جراحی برای افرادی که چانه به شدت عقب رفتهای دارند، بسیار مناسب است. جراح با برش زدن قسمتی از چانه، آن را در جای درست قرار داده و پس از آن به کمک پیچ و صفحه، فک پایین و چانه را در موقعیت مناسب نگه میدارد.
-
جراحی ارتفاع فک فوقانی
این جراحی برای اصلاح لبخند لثهای انجام میشود. جراح، استخوان اضافی را بر میدارد و با کاهش ارتفاع فک فوقانی، آن را در محل مورد نظر تثبیت میکند.
-
آرتروپلاستی
این روش جراحی معمولا برای اصلاح اختلالات مفصل TMJ انجام میشود. در این روش، جراح سر کندیل و دیسک غضروف را خارج کرده و با یک مفصل مصنوعی جایگزین میکند.
-
آرتروسنتز
از این روش زمانی استفاده میشود که جراح بخواهد مواد التهابی را از مفصل TMJ دور کند. در این روش با استفاده از سوزنهای مخصوص، مایع مفصلی شستوشو داده میشود.
روند عمل جراحی فک چگونه است؟
به طور کلی جراحی فک یک عمل پیچیده و طولانی است. جراح باید علاوه بر اصلاح فک، دقت بسیاری در عملکرد صحیح دهان و دندان داشته باشد.
در صورتی که جراح به یکی از این موارد توجهی نداشته باشد و کارکرد یکی از آنها صحیح نباشد، بعد از عمل مشکلات بسیار جدی گریبان گیر بیمار خواهد بود.
در این جلسه دندانپزشک با بررسی وضعیت دهان و دندان، اقدامات لازم جراحی برای بیمار را مشخص می کند. چنانچه بیمار نیاز به جراحی فک داشته باشد، در ابتدا باید به دنبال تهیه عکسهای رادیوگرافی از فک برود تا به کمک آنها نمونههای سه بعدی و حقیقی از فک تهیه شود. این نمونه به متخصص کمک میکند تا استراتژی جراحی در روز عمل را مشخص کند.
پس از گذراندن این مراحل، ممکن است هریک از روشهای بالا برای درمان ناهنجاری فک انتخاب شده و روند جراحی با توجه به نوع روش انجام میشود.
عوارض جراحی فک
این جراحی با وجود تمام مزایا و کاربردهایی که دارد، اما میتواند عوارضی را به دنبال داشته باشد. در زیر به بررسی عوارض جراحی فک میپردازیم:
- خونریزی خونریزی بعد از جراحی فک تا حدود دو هفته طبیعی است. اما باید به این نکته توجه شود که در طول این مدت شدت آن باید کاهش یابد. در صورتی که روز به روز بر شدت خونریزی اضافه شد، باید به مطب مراجعه کنید.
- عفونت احتمال ایجاد عفونت در تمام جراحیها وجود دارد. جراح در حین جراحی و بعد از جراحی برای کاهش ریسک عفونت یکسری نکات را برای شما بازگو خواهد کرد. به عنوان مثال، ممکن است نیاز باشد، باید روزانه از دهانشویه استفاده کنید. علاوه بر آن نیز، ممکن است برای برخی بیماران آنتی بیوتیک تجویز شود.
- بی حس شدن بعد از جراحی فک در قسمت بالای دندانها، چانه و لب پایین بیحسی به وجود میآید که شاید تا چند ماه ادامه داشته باشد. زمانی که رشته های عصبی در حال بهبود باشند، شما احساس سوزن سوزن شدن در آن ناحیه را خواهید داشت. البته این عارضه خیلی شایع نیست.
- تورم بعد از جراحی فک، وجود تورم طبیعی بوده که با کمپرس آب سرد میتوانید آن را کاهش دهید.
- باقی ماندن جای زخم برای انجام جراحی معمولا نیاز است بافت نرم برش داده شود. در صورتی که این بافت بعد از جراحی به خوبی بخیه زده نشود، ممکن است بافت اسکار ایجاد کند. این بافت کمی ضخیم بوده و ممکن است در زیبایی فرد تاثیر بگذارد.
- مشکل در جویدن غذا به دلیل شکسته شدن استخوان فک در حین جراحی، ممکن است بیمار به راحتی قبل نتواند غذا بخورد. به همین دلیل احتمال بروز برخی مشکلات دیگر وجود دارد.