دستگاه رفرکتومتر دستگاهی است که از آن در آزمایشگاه ها برای عملیات رفرکتومتری و اندازه گیری ضریب شکست مایعات، گاز ها و جامدات استفاده می کنند. سکوبندی آزمایشگاهی از انواع این دستگاه می توان رفرکتومتر آنالوگ دستی، رفرکتومتر دیجیتال دستی، رفرکتومتر اتوماتیک دیجیتال رومیزی، رفرکتومتر جواهر شناسی و رفرکتومتر جریان مایعات و گاز ها را نام برد.
معرفی رفرکتومتر
رفرکتومتر یا رفراکتومتر وسیله ای است که ضریب شکست مایعات، گاز ها و اشیاء شفاف را اندازه گیری می نماید. اساس کار این وسیله به گونه ای است که با استفاده از یک منبع نور، پرتو هایی را به نمونه مورد بررسی بر روی منشور دستگاه می تاباند و در نتیجه ضریب شکست نمونه را اندازه گیری می نماید و نهایتا اطلاعاتی در مورد مواد حل شده در ماده زمینه ای نمونه را برای کاربر آشکار می کند. ضریب شکست با دما رابطه مستقیم و با طول موج رابطه عکس دارد و از طریق فرمول ” سرعت نور در ماده مورد نظر/ سرعت نور در خلاء یا هوا = n ” محاسبه می شود.
از این وسیله در آزمایشگاه های تشخیص طبی و تحقیقات بیولوژیک و همچنین در صنایعی مثل آب و فاضلاب، جواهر شناسی ، نفت و گاز، صنایع ساخت لوازم آرایشی و بهداشتی ، حوضچه های پرورش ماهی و صنایع غذایی و داروسازی استفاده می شود. رفرکتومتر علاوه بر اندازه گیری زاویه شکست، به اندازه گیری میزان غلظت، شوری و pH در مایعات نیز کمک می کند.
انواع رفرکتومتر و عملکرد آن ها
- رفرکتومتر های آنالوگ دستی
اساس اندازه گیری در این دستگاه ها بازتابش کلی پرتو های نوری است. منشور موجود در این دستگاه ها دارای ضریب شکست بالایی است و بنابراین تا زمانی که ضریب شکست نمونه از منشور پایین تر یا برابر با آن باشد، بازتابش کلی صورت می گیرد و ضریب شکست نمونه قابل اندازه گیری خواهد بود.
صفحه پوشاننده مات موجود در این دستگاه که بر روی نمونه قرار می گیرد، علاوه بر ثابت نگه داشتن نمونه، یک زمینه مات ایجاد می کند که به عنوان فاز تاریکی عمل می نماید. پس از برخورد نور با نمونه پرتو هایی که بازتاب کلی داشته اند توسط عدسی های موجود در لوله دستگاه به سمت چشم کاربر هدایت می شوند و فاز روشنایی تصویر را ایجاد خواهند کرد.
در این دستگاه ها یک صفحه مدرج در مسیر نوری مرز بین دو فاز روشنایی و تاریکی را اندازه گیری می کند و در نتیجه میزان مواد حل شده در حلال بر اساس ضریب شکست قابل اندازه گیری خواهد بود. از این نوع دستگاه برای مصارف متفاوت استفاده می شود، اما در آزمایشگاه تشخیص طبی برای اندازه گیری چگالی مخصوص ادرار (برای تشخیص دیهیدراسیون یا کم آبی بدن) و پروتئین سرم کاربرد دارد.
- رفرکتومتر های دیجیتال دستی
اساس کار این رفرکتومتر ها مانند رفرکتومتر های آنالوگ است و تنها به جای داشتن صفحه مدرج، دارای سیستم جداسازی فاز تاریکی و روشنایی دیجیتال می باشند که توسط سنسور های حساس به نور صورت می پذیرد.
- رفرکتومتر های اتوماتیک دیجیتال رو میزی
در دستگاه های دیجیتال منبع نوری دارای فیلتری است که تنها اجازه عبور نور با طول موج معینی را می دهد تا در خوانش دستگاه دقت بیشتری داشته باشد.
پس از عبور نور از فیلتر، پرتو ها به وسیله یک عدسی همگرا بر مجموعه منشور و نمونه متمرکز می شوند. پرتو هایی که زاویه ای کمتر از زاویه بحرانی نمونه دارند کاملا بازتابش خواهند داشت و به محیط داخلی باز می گردند.
سپس این پرتو ها از مجموعه عدسی ها عبورکرده و به سمت سنسور دستگاه هدایت می شوند. این سنسور با حساسیت بالا شدت این پرتو ها را اندازه گیری می کند و زاویه بحرانی و ضریب شکست نمونه را محاسبه می نماید(با توجه به اینکه ضریب شکست و ضریب شکست منشور موجود در دستگاه ثابت و مشخص است) عدد نهایی بر صفحه دیجیتال دستگاه نمایان خواهد شد.
- رفرکتومتر های جواهرشناسی
در این نوع رفرکتومتر ها که برای تشخیص عیار کانی های متفاوت استفاده می شود از منشور های با ضریب شکست متفاوت و بالا تر از نمونه های مورد بررسی استفاده می شود. اساس کار در این رفرکتومترها مانند سایر رفرکتومترها اندازه گیری پرتوهای بازتاب کلی شده و ضریب شکست است با این تفاوت که برای هدایت نور از چند آینه در مسیر نوری استفاده می کند.
https://hakimazma.com/%d8%af%d8%b3%d8%aa%da%af%d8%a7%d9%87/%d8%a2%d9%88%d9%86/
- رفرکتومتر های جریان مایعات و گاز ها
در این نوع از رفرکتومتر ها دستگاه های دارای سنسور در مسیر لوله ها قرار داده می شوند و با اندازه گیری ضریب شکست مایعات و گاز های در حال جریان در لوله ، اعداد را بر روی صفحه های نمایش دیجیتال یا آنالوگ خود نشان می دهند. از مزایای این نوع رفرکتومتر، عدم نیاز به ارسال و انتقال نمونه به آزمایشگاه برای دفعات متوالی و زیاد است.
دستگاه رفرکتومتر دستگاهی است که از آن در آزمایشگاه ها برای عملیات رفرکتومتری و اندازه گیری ضریب شکست مایعات، گاز ها و جامدات استفاده می کنند. سکوبندی آزمایشگاهی از انواع این دستگاه می توان رفرکتومتر آنالوگ دستی، رفرکتومتر دیجیتال دستی، رفرکتومتر اتوماتیک دیجیتال رومیزی، رفرکتومتر جواهر شناسی و رفرکتومتر جریان مایعات و گاز ها را نام برد.
معرفی رفرکتومتر
رفرکتومتر یا رفراکتومتر وسیله ای است که ضریب شکست مایعات، گاز ها و اشیاء شفاف را اندازه گیری می نماید. اساس کار این وسیله به گونه ای است که با استفاده از یک منبع نور، پرتو هایی را به نمونه مورد بررسی بر روی منشور دستگاه می تاباند و در نتیجه ضریب شکست نمونه را اندازه گیری می نماید و نهایتا اطلاعاتی در مورد مواد حل شده در ماده زمینه ای نمونه را برای کاربر آشکار می کند. ضریب شکست با دما رابطه مستقیم و با طول موج رابطه عکس دارد و از طریق فرمول ” سرعت نور در ماده مورد نظر/ سرعت نور در خلاء یا هوا = n ” محاسبه می شود.
از این وسیله در آزمایشگاه های تشخیص طبی و تحقیقات بیولوژیک و همچنین در صنایعی مثل آب و فاضلاب، جواهر شناسی ، نفت و گاز، صنایع ساخت لوازم آرایشی و بهداشتی ، حوضچه های پرورش ماهی و صنایع غذایی و داروسازی استفاده می شود. رفرکتومتر علاوه بر اندازه گیری زاویه شکست، به اندازه گیری میزان غلظت، شوری و pH در مایعات نیز کمک می کند.
انواع رفرکتومتر و عملکرد آن ها
- رفرکتومتر های آنالوگ دستی
اساس اندازه گیری در این دستگاه ها بازتابش کلی پرتو های نوری است. منشور موجود در این دستگاه ها دارای ضریب شکست بالایی است و بنابراین تا زمانی که ضریب شکست نمونه از منشور پایین تر یا برابر با آن باشد، بازتابش کلی صورت می گیرد و ضریب شکست نمونه قابل اندازه گیری خواهد بود.
صفحه پوشاننده مات موجود در این دستگاه که بر روی نمونه قرار می گیرد، علاوه بر ثابت نگه داشتن نمونه، یک زمینه مات ایجاد می کند که به عنوان فاز تاریکی عمل می نماید. پس از برخورد نور با نمونه پرتو هایی که بازتاب کلی داشته اند توسط عدسی های موجود در لوله دستگاه به سمت چشم کاربر هدایت می شوند و فاز روشنایی تصویر را ایجاد خواهند کرد.
در این دستگاه ها یک صفحه مدرج در مسیر نوری مرز بین دو فاز روشنایی و تاریکی را اندازه گیری می کند و در نتیجه میزان مواد حل شده در حلال بر اساس ضریب شکست قابل اندازه گیری خواهد بود. از این نوع دستگاه برای مصارف متفاوت استفاده می شود، اما در آزمایشگاه تشخیص طبی برای اندازه گیری چگالی مخصوص ادرار (برای تشخیص دیهیدراسیون یا کم آبی بدن) و پروتئین سرم کاربرد دارد.
- رفرکتومتر های دیجیتال دستی
اساس کار این رفرکتومتر ها مانند رفرکتومتر های آنالوگ است و تنها به جای داشتن صفحه مدرج، دارای سیستم جداسازی فاز تاریکی و روشنایی دیجیتال می باشند که توسط سنسور های حساس به نور صورت می پذیرد.
- رفرکتومتر های اتوماتیک دیجیتال رو میزی
در دستگاه های دیجیتال منبع نوری دارای فیلتری است که تنها اجازه عبور نور با طول موج معینی را می دهد تا در خوانش دستگاه دقت بیشتری داشته باشد.
پس از عبور نور از فیلتر، پرتو ها به وسیله یک عدسی همگرا بر مجموعه منشور و نمونه متمرکز می شوند. پرتو هایی که زاویه ای کمتر از زاویه بحرانی نمونه دارند کاملا بازتابش خواهند داشت و به محیط داخلی باز می گردند.
سپس این پرتو ها از مجموعه عدسی ها عبورکرده و به سمت سنسور دستگاه هدایت می شوند. این سنسور با حساسیت بالا شدت این پرتو ها را اندازه گیری می کند و زاویه بحرانی و ضریب شکست نمونه را محاسبه می نماید(با توجه به اینکه ضریب شکست و ضریب شکست منشور موجود در دستگاه ثابت و مشخص است) عدد نهایی بر صفحه دیجیتال دستگاه نمایان خواهد شد.
- رفرکتومتر های جواهرشناسی
در این نوع رفرکتومتر ها که برای تشخیص عیار کانی های متفاوت استفاده می شود از منشور های با ضریب شکست متفاوت و بالا تر از نمونه های مورد بررسی استفاده می شود. اساس کار در این رفرکتومترها مانند سایر رفرکتومترها اندازه گیری پرتوهای بازتاب کلی شده و ضریب شکست است با این تفاوت که برای هدایت نور از چند آینه در مسیر نوری استفاده می کند.
https://hakimazma.com/%d8%af%d8%b3%d8%aa%da%af%d8%a7%d9%87/%d8%a2%d9%88%d9%86/
- رفرکتومتر های جریان مایعات و گاز ها
در این نوع از رفرکتومتر ها دستگاه های دارای سنسور در مسیر لوله ها قرار داده می شوند و با اندازه گیری ضریب شکست مایعات و گاز های در حال جریان در لوله ، اعداد را بر روی صفحه های نمایش دیجیتال یا آنالوگ خود نشان می دهند. از مزایای این نوع رفرکتومتر، عدم نیاز به ارسال و انتقال نمونه به آزمایشگاه برای دفعات متوالی و زیاد است.
ثبت شرکت های خارجی