اندازه گیری چربی شیر به روش ژربر

noor 
  بازدید : 33
جمعه 20 بهمن 1402 زمان : 10:33 


1
2
3
4
5

سنجش درصد چربی شیر

در آزمایشگاه های کنترل کیفیت شیر، فرآورده های آن و سایر محصولات لبنی، یکی از آزمایش های بسیار مهم که همواره روی نمونه های مختلف شیر (شیر حاوی مواد نگه دارنده، شیر بدون چربی، شیر هموژنیزه شده و فرا دما) انجام می پذیرد، اندازه گیری چربی شیر به روش ژربر است. انجام این آزمایش چندان سخت نبوده و نیاز به دستگاه های پیچیده و گران قیمت ندارد.کوره ازمایشگاهی اصلی ترین دستگاه چربی سنج شیر سانتریفیوژ ژربر است که یکی از مهم ترین دستگاه ها در تجهیزات آزمایشگاه های شیر و لبنیات می باشد.

در این مقاله نحوه انجام آزمایش اندازه گیری چربی شیر به روش ژربر با استفاده از سانتریفیوژ ژربر، بن ماری و بوتیرومتر ها را مطالعه خواهید کرد.

مقدمه ای بر روش ژربر

روش ژربر در اصل روشی تجربی است که مقدار چربی شیر را به صورت کسر جرمی یا غلظت جرمی ارائه می کند. منظور از کسر جرمی گرم چربی بر صد گرم شیر و غلظت جرمی گرم چربی به صد میلی لیتر شیر است. این روش که در آن از موادی چون سولفوریک اسید و آمیل الکل استفاده می شود، نخستین بار در سال 1895 توسط نیکلا ژربر ابداع و معرفی شد. ژربر از بنیان گذاران صنعت شیر سوئیس است. با توجه به این که این روش ساده، سریع، ارزان قیمت و با دقت مناسب است، امروز نیز صنایع لبنیات از آن استفاده می کنند.

اساس روش اندازه گیری چربی شیر به روش ژربر

روش ژربر بسیار ساده است و سریع نتیجه مورد نظر را می دهد. از دیگر نقاط قوت این تکنیک استفاده از مواد ارزان قیمتی است که در تمام آزمایشگاه ها وجود دارند. در این آزمایش انحلال پروتئین های شیر به وسیله سولفوریک اسید انجام می شود. سپس ذرات چربی با استفاده از نیروی گریز از مرکزی که سانتریفیوژ ژربر ایجاد می کند و افزودن مقدار کمی ایزو آمیل الکل جدا سازی می شوند. سپس مقدار چربی به طور مستقیم از روی چربی سنج خوانده می شود.

مواد و تجهیزات مورد نیاز برای آزمایش سنجش چربی شیر

سولفوریک اسید
آمیل الکل
آب مقطر
بوتیرومتر
پیپت و میکروپیپت
سانتریفیوژ ژربر
حمام آب گرم یا بن ماری
ترمومتر یا دما سنج

نحوه آماده سازی نمونه

دمای نمونه مورد نظر را به 20 تا 30 درجه سانتی گراد برسانید. ممکن است برای افزایش دما به حمام آب گرم آزمایشگاهی نیاز داشته باشد. سپس نمونه را به آرامی مخلوط کنید. برای این کار چندین بار ظرف حاوی نمونه را وارونه کنید سپس به حالت اولیه برگردانید. این کار را به آرامی انجام دهید تا از ایجاد حباب و ذرات کره مانند جلوگیری شود.

اگر احساس کردید ذرات چربی به طور یکنواخت پخش نشده اند، می توانید در حمام آب گرم تا دمای 34 الی 40 درجه سانتی گراد دما را بالا ببرید. سپس نمونه را مخلوط کنید. بعد از مخلوط کردن فورا دما را تا 20 درجه سانتی گراد پایین بیاورید. به مدت 3 تا 5 دقیقه ظرف حاوی شیر را ساکن نگه دارید تا حباب های هوا خارج شوند.

دستورالعمل اندازه گیری چربی شیر به روش ژربر

10 میلی لیتر سولفوریک اسید را داخل چربی سنج یا بوتیرومتر بریزید. به آرامی چند مرتبه ظرف حاوی نمونه را وارونه کنید و به حالت قبل برگردانید. سپس سریعا مقدار مشخص از نمونه (10.75 میلی لیتر) با پیپت بردارید و به آرامی داخل بوتیرومتر بریزید. به طوری که لایه ای از شیر روی سطح اسید تشکیل شود. دقت کنید تا حد امکان شیر با اسید مخلوط نشود. مراقب باشید قسمت گلویی چربی سنج به شیر آغشته نشود.

در مرحله بعد یک میلی لیتر ایزو آمیل الکل را به محتویات داخل بوتیومتر اضافه کنید. مراقب باشید ضمن اضافه کردن مواد داخل بوتیورمتر با یکدیگر مخلوط نشوند. سپس درپوش بوتیورمتر را بگذارید. سپس آن را تکان دهید و وارونه کنید تا محتویات آن به خوبی با هم مخلوط شده و پروتئین کاملا هضم شود. در واقع ذرات سفید رنگ دیگر مشاهده نشوند.

بلافاصله بوتیرومتر ها را داخل سانتریفیوژ ژربر قرار دهید. دستگاه را برای 4 دقیقه در سرعت 1100 دور در دقیقه تنظیم کنید. سپس چربی سنج ها را خارج کرده و در حالتی که درپوش آن ها رو به پایین است داخل حمام آب گرم با دمای 65 تا 70 درجه سانتی گراد به مدت سه تا پنج دقیقه قرار دهید. سطح آب داخل حمام باید بالاتر از ستون چربی قرار گیرد.

https://hakimazma.com/%d9%87%d9%88%d8%af-%d8%a2%d8%b2%d9%85%d8%a7%db%8c%d8%b4%da%af%d8%a7%d9%87%db%8c/%d9%87%d9%88%d8%af-%d8%b4%db%8c%d9%85%db%8c%d8%a7%db%8c%db%8c/

بوتیرومتر را از حمام آب خارج کرده و سپس ستون چربی را روی درجه بندی تنظیم کنید. محل انطباق آن را بخوانید و یادداشت کنید.

مهم! اگر رنگ چربی کدر یا تیره است یا ذرات سفید یا سیاه در ته ستون چربی وجود دارد، عدد به دست آمده برای مقدار چربی درست نخواهد بود.