طالعه شرکت های تجاری از جهات مختلف مفید می نماید.شرکت های تجاری از نظر اقتصادی،اهمیتی فراوان دارند؛ زیرا هر چند تعداد آن ها از تجار انفرادی به مراتب کمتر است،ابزار و سرمایه مجموعه های صنعتی و تجاری به آن ها تعلق دارد.ثبت شرکت این نکته از دیرباز صادق بوده و در عصر ما،با تغییرات و تحولات بنیادی اقتصادی و سیاسی که شاهدیم،صورت آشکارتری به خود می گیرد.
- تعریف شرکت
شرکت های تجاری، اجتماع دو یا چند شخص حقیقی یا حقوقی به منظور انجام عملیات تجاری و کسب سود را گویند.شرکت هایی که هدف از تاسیس آن ها تجارت نیست و اعمال تجاری انجام نمی دهند،شرکت های حقوقی یا مدنی نامیده می شوند.
- وجوه افتراق شرکت های مدنی و تجاری
1-شرکت مدنی عمدتاَ با ثبت در دفاتر رسمی هویت پیدا می کند.(به جز شراکت ورثه در میراث که نیازمند ثبت نیست)،در حالی که شرکت تجاری با ثبت در اداره ثبت شرکت ها هویت پیدا می کند.
2-شرکت مدنی فاقد شخصیت حقوقی است،در حالی که شرکت تجاری اصولاَ یک شخصیت حقوقی است.
3-شرکت مدنی اقامتگاه و تابعیت ندارد.در حالی که اقامتگاه و تابعیت شرکت تجاری لزوماَ باید مشخص باشد.
4-موضوع شرکت مدنی معاملات غیرتجاری است،در حالی که موضوع شرکت های تجاری معاملات تجاری است.
5-قانون،شرکت های تجاری را تحت نظم به خصوصی قرار داده و حتی انواع آن ها را مشخص و محدود نموده و ضوابط معینی را بر آن ها حاکم کرده است،در حالی که شرکت های حقوقی تابع قصد و اراده شرکا می باشند و به هر نحو که بخواهند (مشروط بر آنکه مغایر قانون مدنی نباشد) می توانند شرکت تشکیل دهند.
6-شرکت مدنی همیشه و ضرورتاَ با حداقل دو نفر تشکیل می گردد،در حالی که در تاسیس بعضی از شرکت های تجاری ضرورتاَ وجود حداقل سه نفر لازم است. (مثل شرکت سهامی خاص)
7-شرکت های تجاری حتماَ و ضرورتاَ در نتیجه اختیار و اراده شرکا به وجود می آیند،ولی بعضی از شرکت های مدنی بدون اراده و اختیار شرکا به وجود می آیند.(مثل شرکت وراث در مال الترکه)
8-مسئولیت شرکا در شرکت های تجاری بر حسب نوع شرکت ممکن است به میزان سهم،محدود به سرمایه،نسبت به سرمایه و تضمین تمام سرمایه و یا مختلط باشد،در حالی که در شرکت های مدنی چنین مسئولیتی وجود ندارد و مسئولیت در امور مدنی منفرد می باشد.
9-نحوه تقسیم سود و زیان در شرکت های تجاری بر اساس نوع شرکت ها متفاوت است و بر مبنای مسئولیت شرکا انجام می گیرد،در صورتی که در شرکت های مدنی همیشه تقسیم سود و زیان به نسبت سهم است.
10-ورشکستگی،تصفیه و مرور زمان مختص شرکت های تجاری و تجار است،در حالی که در امور مدنی مقررات اعسار جاری می گردد.
- انواع شرکت های تجاری
در یک طبقه بندی،شرکت های تجاری را از لحاظ میزان مسئولیت اعضا می توان به چهار دسته به شرح ذیل تقسیم نمود:
1-شرکت های تجاری سرمایه ای
در این شرکت ها مسئولیت شرکا محدود به میزان سرمایه یا درصد سهام سرمایه هر شریک می باشد،مانند شرکت های سهامی عام و خاص و شرکت با مسئولیت محدود
2-شرکت های تجاری شخصی
در این نوع شرکت ها مسئولیت شرکا نامحدود است و تعهدات شرکت تسری به همه دارایی شرکا می نماید،مانند شرکت های تضامنی و نسبی
3-شرکت های تجاری مختلط
در این نوع شرکت ها مسئولیت بعضی از شرکا محدود به سرمایه آن ها و مسئولیت دیگران نامحدود است.این شرکت ها در واقع از اختلاط شرکت های سرمایه ای و شخصی به وجود می آیند،مانند شرکت های مختلط سهامی و غیر سهامی.شرکای نوع اول را شرکای عادی و شرکای نوع دوم را شرکای ضامن می گویند.
4-شرکت های تجاری کمیتی
در این نوع شرکت ها تعداد سرمایه گذاران زیاد است و شرکا مسئولیتی ندارند و اصولاَ قصد از ایجاد آن ها رفاه اعضای آن است.شرکت های تعاونی از این دسته اند.
- اقسام شرکت های تجاری
شرکت های تجاری به موجب ماده 20 قانون تجارت بر هفت قسم به شرح ذیل طبقه بندی شده اند.
1.شرکت های سهامی
2.شرکت های با مسئولیت محدود
3.شرکت های تضامنی
4.شرکت های نسبی
5.شرکت های مختلط سهامی
6.شرکت های مختلط غیر سهامی
7.شرکت های تعاونی تولید و مصرف
طالعه شرکت های تجاری از جهات مختلف مفید می نماید.شرکت های تجاری از نظر اقتصادی،اهمیتی فراوان دارند؛ زیرا هر چند تعداد آن ها از تجار انفرادی به مراتب کمتر است،ابزار و سرمایه مجموعه های صنعتی و تجاری به آن ها تعلق دارد.ثبت شرکت این نکته از دیرباز صادق بوده و در عصر ما،با تغییرات و تحولات بنیادی اقتصادی و سیاسی که شاهدیم،صورت آشکارتری به خود می گیرد.
- تعریف شرکت
شرکت های تجاری، اجتماع دو یا چند شخص حقیقی یا حقوقی به منظور انجام عملیات تجاری و کسب سود را گویند.شرکت هایی که هدف از تاسیس آن ها تجارت نیست و اعمال تجاری انجام نمی دهند،شرکت های حقوقی یا مدنی نامیده می شوند.
- وجوه افتراق شرکت های مدنی و تجاری
1-شرکت مدنی عمدتاَ با ثبت در دفاتر رسمی هویت پیدا می کند.(به جز شراکت ورثه در میراث که نیازمند ثبت نیست)،در حالی که شرکت تجاری با ثبت در اداره ثبت شرکت ها هویت پیدا می کند.
2-شرکت مدنی فاقد شخصیت حقوقی است،در حالی که شرکت تجاری اصولاَ یک شخصیت حقوقی است.
3-شرکت مدنی اقامتگاه و تابعیت ندارد.در حالی که اقامتگاه و تابعیت شرکت تجاری لزوماَ باید مشخص باشد.
4-موضوع شرکت مدنی معاملات غیرتجاری است،در حالی که موضوع شرکت های تجاری معاملات تجاری است.
5-قانون،شرکت های تجاری را تحت نظم به خصوصی قرار داده و حتی انواع آن ها را مشخص و محدود نموده و ضوابط معینی را بر آن ها حاکم کرده است،در حالی که شرکت های حقوقی تابع قصد و اراده شرکا می باشند و به هر نحو که بخواهند (مشروط بر آنکه مغایر قانون مدنی نباشد) می توانند شرکت تشکیل دهند.
6-شرکت مدنی همیشه و ضرورتاَ با حداقل دو نفر تشکیل می گردد،در حالی که در تاسیس بعضی از شرکت های تجاری ضرورتاَ وجود حداقل سه نفر لازم است. (مثل شرکت سهامی خاص)
7-شرکت های تجاری حتماَ و ضرورتاَ در نتیجه اختیار و اراده شرکا به وجود می آیند،ولی بعضی از شرکت های مدنی بدون اراده و اختیار شرکا به وجود می آیند.(مثل شرکت وراث در مال الترکه)
8-مسئولیت شرکا در شرکت های تجاری بر حسب نوع شرکت ممکن است به میزان سهم،محدود به سرمایه،نسبت به سرمایه و تضمین تمام سرمایه و یا مختلط باشد،در حالی که در شرکت های مدنی چنین مسئولیتی وجود ندارد و مسئولیت در امور مدنی منفرد می باشد.
9-نحوه تقسیم سود و زیان در شرکت های تجاری بر اساس نوع شرکت ها متفاوت است و بر مبنای مسئولیت شرکا انجام می گیرد،در صورتی که در شرکت های مدنی همیشه تقسیم سود و زیان به نسبت سهم است.
10-ورشکستگی،تصفیه و مرور زمان مختص شرکت های تجاری و تجار است،در حالی که در امور مدنی مقررات اعسار جاری می گردد.
- انواع شرکت های تجاری
در یک طبقه بندی،شرکت های تجاری را از لحاظ میزان مسئولیت اعضا می توان به چهار دسته به شرح ذیل تقسیم نمود:
1-شرکت های تجاری سرمایه ای
در این شرکت ها مسئولیت شرکا محدود به میزان سرمایه یا درصد سهام سرمایه هر شریک می باشد،مانند شرکت های سهامی عام و خاص و شرکت با مسئولیت محدود
2-شرکت های تجاری شخصی
در این نوع شرکت ها مسئولیت شرکا نامحدود است و تعهدات شرکت تسری به همه دارایی شرکا می نماید،مانند شرکت های تضامنی و نسبی
3-شرکت های تجاری مختلط
در این نوع شرکت ها مسئولیت بعضی از شرکا محدود به سرمایه آن ها و مسئولیت دیگران نامحدود است.این شرکت ها در واقع از اختلاط شرکت های سرمایه ای و شخصی به وجود می آیند،مانند شرکت های مختلط سهامی و غیر سهامی.شرکای نوع اول را شرکای عادی و شرکای نوع دوم را شرکای ضامن می گویند.
4-شرکت های تجاری کمیتی
در این نوع شرکت ها تعداد سرمایه گذاران زیاد است و شرکا مسئولیتی ندارند و اصولاَ قصد از ایجاد آن ها رفاه اعضای آن است.شرکت های تعاونی از این دسته اند.
- اقسام شرکت های تجاری
شرکت های تجاری به موجب ماده 20 قانون تجارت بر هفت قسم به شرح ذیل طبقه بندی شده اند.
1.شرکت های سهامی
2.شرکت های با مسئولیت محدود
3.شرکت های تضامنی
4.شرکت های نسبی
5.شرکت های مختلط سهامی
6.شرکت های مختلط غیر سهامی
7.شرکت های تعاونی تولید و مصرف
امتیاز شرکت تجاری در برابر شرکت مدنی